Mój Psałterz: PSALM 42

Dusza moja stęskniona pragnie przedsionków PAŃSKICH,
serce Moje i ciało radośnie wołają do Boga żywego.
(Ps 84,3 - Psałterz Tyniecki)

Psalm 42 rozpoczyna II Księgę Psałterza.

Psalmy 42 i 43 stanowią całość i powinno się je czytać łącznie. Jednak dla potrzeb niniejszego opracowania oba psalmy omawiać będziemy oddzielnie.

Łączne wykonanie Psalmu 42 i 43 przedstawia nam Agnieszka Fiuk na płycie Ocalona:

O. Stanisław Wójcik CSsR dzieli Psalm 42 na dwie części:
- "Tęsknota za Bogiem i świątynią" - ww. 2-6,
- "Udręka ducha na ziemi wygnania - ww. 7-12

Komentarz św. Jana Pawła II do Psalmu 42 z Biblii z komentarzami Jana Pawła II:

   "Spragniona łania o wyschniętym gardle żali się patrząc na spaloną słońcem pustynię i marzy o orzeźwiającej wodzie ze strumienia. (...)Spragniona łania symbolizuje bowiem modlącego się człowieka, który całym sobą, ciałem i duszą, dąży do Pana, którego postrzega jako dalekiego, a zarazem nieodzownego: «Dusza moja Boga pragnie, Boga żywego» (Ps 42,3).
   «Czemu zgnębiona jesteś, duszo moja i czemu trwożysz się we mnie? Ufaj Bogu, bo jeszcze wysławiać Go będę: On zbawieniem mojego oblicza i moim Bogiem!» (por. Ps 42,6.12; Ps 43,5). Te słowa stanowią wezwanie, jakie człowiek modlący się kieruje do samego siebie, by przezwyciężyć melancholię, pokładając ufność w Bogu, który z pewnością znów się objawi jako Zbawiciel. (...)
   «Rozpływa się we mnie moja dusza, gdy wspominam, jak z tłumem kroczyłem do Bożego domu w świątecznym orszaku, wśród głosów radości i chwały» (w. 5).
   «Boży dom» ze swą liturgią to świątynia jerozolimska, do której wierny chodził, ale także miejsce bliskiego kontaktu z Bogiem, «źródłem żywej wody», jak mówił Jeremiasz (por. Jr 2,13). Teraz jedyną wodą zraszającą jego źrenice są łzy (Ps 42,4), wywołane oddaleniem od źródła życia... Niestety, radosnej i spokojnej przeszłości przeciwstawia się smutna teraźniejszość. Psalmista znajduje się teraz daleko od Syjonu: otacza go horyzont Galilei, północnego regionu Ziemi Świętej, na co wskazują wzmianki o źródłach Jordanu, o szczycie Hermonu, z którego bierze początek ta rzeka, oraz o innej, nieznanej nam górze Misar (por. w. 7). Jesteśmy więc mniej więcej na terenie, gdzie znajdują się katarakty Jordanu, małe wodospady, z których rozpoczyna swój bieg ta rzeka płynąca przez całą Ziemię Obiecaną. Jednakże wody te nie gaszą pragnienia jak wody Syjonu. Psalmiście przypominają raczej wzburzone wody potopu, które niszczą wszystko. Czuje, że zalewają go niczym porywczy potok niszczący życie: «Wszystkie Twe nurty i fale nade mną się przewalają» (w. 8). W Biblii bowiem chaos, zło albo sam wyrok Boski przedstawiane są jako potop, niosący zniszczenie i śmierć (Rdz 6,5-8; Ps 69,2-3).
   Bezmiar wód przedstawiony jest następnie w znaczeniu symbolicznym: tę odległą krainę, do której wierny został zesłany, zamieszkują ludzie przewrotni, nieprzyjaciele, a być może i poganie. Pogardzają oni sprawiedliwym i wyśmiewają się z jego wiary, pytając ironicznie: «Gdzie jest Bóg twój?» (w. 11; por. w. 4). Pyta on Boga z niepokojem: «czemu zapominasz o mnie?» (w. 10). Pytanie «czemu» skierowane do Pana, który wydaje się nieobecny w dniu próby, jest typowe dla błagań biblijnych.
   Czyż Bóg może milczeć wobec tych spieczonych ust, które krzyczą, wobec tej udręczonej duszy, tego oblicza, które za chwilę pogrąży się w morzu błota? Z pewnością nie! W modlącym człowieku budzi się więc na nowo nadzieja (por. ww. 6.12). Trzeci akt, znajdujący się w następnym Psalmie, to pełna ufności inwokacja do Boga (Ps 43,1.2.3.4). Znajdziemy w nim słowa pełne radości i wdzięczności: «I przystąpię do ołtarza Bożego, do Boga, który jest moim weselem i radością». 
(Audiencja generalna, 16 stycznia 2002 r.)".
Skróty pochodzą od redaktorów wydania Biblii.

Pełny tekst katechezy dostępny jest w bibliotece serwisu Opoka.

Psalm 42 w tłumaczeniu Izaaka Cylkowa (pierwsze wyd. w 1883 r.)

II KSIĘGA PSAŁTERZA

PSALM 42 (41)*

("Mój Psałterz" - przekład O. Remigiusz Popowski SDB /SEPTUAGINTA*/)

PIEŚŃ TĘSKNOTY DO BOGA*

1 Do wykonania; dla synów Korego* do nauki*.

2 Jak łania pragnie wody źródlanej*,
tak moja dusza Ciebie, Boże pragnie.
3 Dusza moja tęskni do Boga żyjącego*.
Kiedyż tam przyjdę i pokażę się przed obliczem Boga?
4 Łzy są moim chlebem za dnia i w nocy,
a oni mnie co dzień pytają: «Gdzie jest twój Bóg?*»
5 Kiedy wspomnę o tym, wzdycham głęboko,
bo chciałbym iść na miejsce tego cudownego namiotu, do domu Boga*,
gdzie słychać świąteczne głosy radości i z ust niesie się uwielbienie.
6 Dlaczego się smucisz, duszo; dlaczego mnie niepokoisz?
Zaufaj Bogu, jeszcze Go będę tam uwielbiał. Bóg mój moim wybawieniem*.

7 Dusza moja we mnie przygnębiona,
będę zatem słać mą pamięć* o Tobie z krainy Jordanu*, z ziemi Ermoniimu i z Małej Góry*.
8 Przepaść przyzywa przepaść grzmotem Twych wodospadów;
wszystkie Twe spienione fale i bałwany na mnie nacierają*.
9 Oby PAN obdarzał mnie za dnia swoim miłosierdziem,
a nocą pieśń ze mną będzie
i modlitwa do Boga mego życia.
10 Powiem Bogu: Jesteś moim schronieniem*. Dlaczego o mnie zapomniałeś?
Dlaczego muszę chodzić smutny, gdy dręczy mnie mój nieprzyjaciel?*
11 Gdy moje kości się kruszą, moi prześladowcy obrzucają mnie obelgami*;
codziennie mnie pytają: «Gdzie jest twój Bóg?»
12 Dlaczego się smucisz, duszo moja? Dlaczego mnie niepokoisz?
Ufaj Bogu, bo jeszcze Go będę tam uwielbiał.
Bóg mój moim wybawieniem.


Przypisy:

KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN".
Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»".

*/ W Septuagincie jest to Psalm 41. 

*/ "SEPTUAGINTA" - więcej o Septuagincie, jako Greckiej Biblii ST, znajduje się na stronie omawiającej Psalm 14. 

*/ "PIEŚŃ TĘSKNOTY DO BOGA" - w Księdze Psalmów w Septuagincie brak jest tytułów psalmów, powyższy tytuł Psalmu 42 pochodzi z Księgi Psalmów w Nowym Przekładzie Dynamicznym.

*/ (w. 1) "Korego" - Kore (Korach), lewita, który z całą grupą zbuntował się przeciw Mojżeszowi, za co jego i pozostałych pochłonęła ziemia (zob. Wj 38,22; Lb 16,1nn). Potomkowie Korego byli odźwiernymi przy świątyni Boga i tworzyli jedną z grup śpiewaków świątynnych, ustanowionych przez króla Dawida /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/.
- Uzupełnienie: Korachitom przypisuje się autorstwo jedenastu psalmów z II i III Księgi Psałterza. 
- "Do nauki" - (w innych tłumaczeniach "Pieśń pouczająca") - tytuł ten (hebr. maskil) nosi dwanaście psalmów (Ps 32; 42; 44; 45; 52-55; 74; 78; 88; 89; 142) w których tradycja widzi szczególne pouczenia o sprawach duchowych /Biblia Paulistów - przypis do Ps 32 w. 1/.

*/ (w. 2) "Wody źródlanej" - określano ją mianem "woda żywa" (ciągle świeża, najlepsza), w odróżnieniu od wody stojącej /Biblia Paulistów/.

*/ (w. 3) "Dusza moja tęskni do Boga żyjącego" - por. Ps 84,3 /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 4) "Gdzie jest twój Bóg?" - por. Jl 2,17 /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 5) "Iść na miejsce tego cudownego namiotu, do domu Boga" - wg Wj 23,17 każdy Izraelita, doszedłszy do używania rozumu, winien raz w roku odwiedzić świątynię jerozolimską, zwłaszcza z okazji święta namiotów /Biblia Warszawsko-Praska/.

*/ (w. 6) "Dlaczego się smucisz, duszo; dlaczego mnie niepokoisz? Zaufaj Bogu, jeszcze Go będę tam uwielbiał. Bóg mój moim wybawieniem" - por. Ps 43,5 /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 7) "Słać mą pamięć" - chodzi tu o pamięć modlitewną /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/.
- "Z krainy Jordanu" - Psalmista znajduje się u źródeł Jordanu /Biblia Tysiąclecia/. 
- "Małej Góry" - w Septuagincie przełożono imię własne Misar (Góra Misaru) na "Mała", stąd także w polskim przekładzie dano nazwę "Mała Góra", pisana dużą literą. Misar - góra lub wzgórza - nazwana Małą przez przeciwstawienie do wysokiego Hermonu (Ermoniim), w którego masywie się znajduje /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/.

*/ (w. 8) "Przepaść przyzywa przepaść grzmotem Twych wodospadów; wszystkie Twe spienione fale i bałwany na mnie nacierają" - aluzja do praoceanu lub potopu, potężnych żywiołów, podporządkowanych Bogu, a groźnych dla człowieka (por. Ps 18,5; Ps 69,3) /Biblia Tysiąclecia/.
- Psalmista ma tu na myśli spienione wody Jordanu, z hukiem spadające w dolinę po urwistym zboczu góry Hermon. Te grzmiące fale bystrych wód są dla niego obrazem nieszczęść, jakie z dopuszczenia Bożego jedno po drugim na niego się staczają /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/.

*/ (w. 10) "Jesteś moim schronieniem" - por. Ps 18,3; Ps 31,4; Ps 95,1 /Biblia Ekumeniczna/.
- "Dlaczego o mnie zapomniałeś? Dlaczego muszę chodzić smutny, gdy dręczy mnie mój nieprzyjaciel?" - por. Ps 38,7; Ps 43,2 /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 11) "Gdy moje kości się kruszą, moi prześladowcy obrzucają mnie obelgami" - jest to dla mnie jakby łamaniem kości, gdy słyszę urągania mych nieprzyjaciół /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/.

Komentarz do Psalmu 42 O. Adama Szustaka OP (wraz z końcowym błogosławieństwem):



Czemu zgnębiona jesteś, duszo moja,
i czemu trwożysz się we mnie?
Ufaj Bogu, bo jeszcze wysławiać Go będę:
On zbawieniem mojego oblicza i moim Bogiem!
(Ps 43,5 - Psałterz Tyniecki)