Mój Psałterz: PSALM 25

PANIE, naucz mnie Twojej drogi,
prowadź mnie ścieżką prostą

(Ps 27,11 - Biblia Tysiąclecia /BT/)

Psalm 25 jest psalmem alfabetycznym, podobnie jak Psalmy 9 i 10. Kolejne wiersze rozpoczynają się od kolejnej litery alfabetu hebrajskiego, z wyjątkiem opuszczonej  litery "Kof". Z tego schematu wyłamuje się ostatni wiersz (22), który rozpoczyna się na literę "Pe".

 

Psalm ten rozpoczynają i kończą prośby o wybawienie od prześladowań i zasadzek nieprzyjaciół. Prośby te, wzmocnione wyznaniem zaufania do Boga, to cechy charakterystyczne lamentacji jednostki. Jednak główna część tego psalmu nie jest utrzymana w tym gatunku. Ma cel dydaktyczny: pouczyć o wierności przymierzu z Bogiem (ww. 10 i 14). 

Psalm 25 jest jakby ćwiczeniem duchowym dla psalmisty, który wspomina o swojej drodze i drodze Bożej i zarazem apeluje do Boga, który o wszystkim pamięta. Bóg jest Bogiem zbawienia, ponieważ pamięta o swoich dowodach łaski i swoim miłosierdziu. Bóg jest dobry, a Jego drogi to łaska i wierność. Bóg poucza, tzn. daje swoje Prawo (ww. 8 i 12) i pozwala poznać swe przymierze (w. 14). Chodzi o to, by ludzie je zachowywali (w. 10). Bóg odpuszcza grzechy człowieka (ww. 11 i 18).
Jest przede wszystkim modlitwą człowieka, który przedstawia się jako samotny i ubogi. Perspektywa jednak rozszerza się i mówi już nie tylko o człowieku bojącym się Pana (w. 12), lecz o wszystkich „tych, którzy się Go boją” (w. 14), nie tylko o jednym ubogim (w. 16), lecz w ogóle o ubogich (w. 9).

Psalm 24 w wierszu 6 (Biblia Paulistów) mówi:
"To spotka ludzi, co się do Niego zwracają,
którzy pragną być w obecności Boga Jakuba".
A zwracają się do PANA - Boga Jakuba - nie tylko Izraelici, lecz także inne ludy, które uznają Go za swojego Boga.
W tym kontekście wiersz 22 Psalmu 25 jest nie tylko modlitwą za Izrael, lecz także za te inne - nawrócone do PANA - ludy.

Struktura Psalmu 25 przedstawia się następująco:
A. Język modlitwy - ufać, mieć nadzieję, doznać zawodu, wrogowie (ww. 1-3 //ww. 19-21),
B. Język modlitwy - drogi Boże, przebaczenie grzechów (ww. 4-7 //ww. 16-18),
C. Słowa o Bogu - dobroć Boga i dobroć Jego dróg, przymierze (ww. 8-10 //ww. 12-15),
D. Język modlitwy - przebaczenie grzechów (w. 11),
C’. Słowa o Bogu - Bóg wskazuje drogę i wyprowadza, przymierze (ww. 12-15 //ww. 8-10),
B’. Język modlitwy - wyprowadzenie i przebaczenie grzechów (ww. 16-18 //ww. 4-7),
A’. Język modlitwy - wrogowie, zawieść, ufać (ww. 19-21 //ww. 1-3),
E. Język modlitwy - modlitwa o wybawienie Izraela (w. 22).

Komentarz Tomasza Stielera z portalu Ekumenizm:
"W dzisiejszych czasach bardzo popularne jest twierdzenie, że człowiek nie potrzebuje ani modlitwy, ani tym bardziej Tego, do kogo jest ona kierowana - Boga, aby żyć dobrze i szczęśliwie. Wystarczą pieniądze i dostatek. Razem z postępem, sprawy materialne wypierają wartości wyższe. Psalm 25 koryguje to spojrzenie na świat i pokazuje, ile może zyskać człowiek wierzący - «strzegący przymierza i Jego przykazań».
Sam początek jasno nam ukazuje relację mówiącego wobec Stwórcy - ku Tobie, Panie, wznoszę moją duszę, mój Boże - a zatem jest to postawa prośby, błagania; ktoś mógłby nawet powiedzieć, że lamentu. Cały tekst psalmu jest mieszanką superlatywów, dotyczących Pana i wspaniałych obietnic dla tych, którzy zdecydują się iść przez życie Jego drogą.
Autor w pokorze, w świadomości swojej małości prosi o przebaczenie wszystkich grzechów i przewinień, odwołując się w swej prośbie do wielkości Boga, który «jest dobry i prawy». Już na samym początku mowa o tym, że spełniający nakazy Boga nigdy nie doznają wstydu, co było szczególnie dotkliwą karą dla ludzi tamtych czasów. Słyszmy o łaskawości Bożej, która trwa na wieki, o miłosierdziu nie mającym końca.
Dlaczego? Co takiego zyskuje człowiek przez to, że zawierzy siebie Ojcu i wypełniać będzie Jego wolę? Najprościej mówiąc - przychylność Stwórcy. Rozwijając - Jego łaskawość, odpuszczenie grzechów, szczęście doczesne - gdzie jest mowa o «posiadaniu ziemi przez jego potomstwo», a musimy pamiętać - według ówczesnej mentalności, łaskawość Bożą mierzono ilością dóbr doczesnych.
Jedynym, czego w zamian wymaga Bóg od nas, jest uczciwość i całkowite zaufanie wobec Niego. Wówczas nie spojrzy on na moje złe uczynki, grzechy i przewinienia - właśnie przez wzgląd na to, że ja sam poddałem się Mu w opiekę. I to dzięki mojemu zaufaniu wobec Ojca jestem, mówię, działam i żyję. Żyję - ufny w Boża niezawodność. Ufny w to, że Ty mnie nigdy nie zawiedziesz. Na tym polega piękno życia z Bogiem - ja ufam i wierzę, a On mnie podtrzymuje i prowadzi. Zanim człowiek uwierzył w Boga, Bóg uwierzył w człowieka.
Owszem, bardzo często zdarza się, że człowiek w swej małości i krótkowzroczności oczekuje natychmiastowej reakcji i działania. Jak powiedział Abbe Pierre: «Bóg pomaga, ale najczęściej z półgodzinnym opóźnieniem, abyśmy mogli pokazać, dokąd sięga nasza wiara». Bo Bóg najczęściej działa «na dłuższą metę», a plany człowieka są dużo bardziej krótkoterminowe.
Moja krótkowzroczność zazwyczaj nie potrafi się dopasować do Jego wieczności. «Wejrzyj na mnie i zmiłuj się nade mną, (…) oddal uciski mojego serca, (…) wyrwij mnie z moich udręczeń» i właśnie dlatego robię wszystko, aby dotrzymać Ojcu tempa. Wiem, oczekuję wiele: «strzeż mojej duszy i wybaw mnie», ale także wiem, że dla Ciebie nic nie jest niemożliwe. Proszę o znak, znak Twej życzliwości. Daj mi siłę, aby moja ufność nie była zraniona, a nadzieja rozbłysła na nowo. «… w Tobie, Panie, pokładam nadzieję» - wzmocnij moją słabą wiarę. Okaż mi w życiu, że nigdy nie zawodzisz tych, którzy Tobie ufają. Że mogę dalej odczuwać pewność, bo Ty jesteś ze mną. Że nadal mogę głosić wszystkim «Ty jesteś mój Bóg i Zbawca, w Tobie mam zawsze nadzieję». Ufam Tobie - «nikt bowiem, kto Tobie ufa, nie doznaje wstydu». Nie zawiedź mnie!".

Manuskrypt z XII w.

PSALM 25 (24)
("Mój Psałterz" - przekład ks. bpa Kazimierza Romaniuka /Biblia Warszawsko-Praska/).

MODLITWA W NIEBEZPIECZEŃSTWIE

1 Psalm Dawida.

Do Ciebie, o PANIE, wznoszę moją duszę.
2 Boże mój, w Tobie ufność pokładam*.
Nie dopuść, bym doznał zawodu,
nie pozwól, by wrogowie nade mną zatryumfowali.
3 Bo kto Tobie ufa, nie będzie pohańbiony*,
hańbą zaś okryje się ten, kto zaufał marnościom.

4 Pokaż mi PANIE, Twoje drogi,
naucz mnie Twoich ścieżek*.
5 Prowadź mnie według Twej wierności i pouczaj,
bo Ty jesteś Bogiem, Zbawicielem moim,
i w Tobie tylko me nadzieje pokładam.
6 Racz nie zapominać o Twym miłosierdziu, PANIE,
oraz o dziełach łaskawości Twojej, 
które trwają od wieków*.
7 Nie pamiętaj zaś o grzechach młodości 
i występkach moich*,
wspomnij na mnie w Twej dobroci, PANIE,
bo jesteś dobry. 

8 Dobry i sprawiedliwy jest PAN,
bo sprowadza błądzących na drogę słuszności*.
9 Pokornymi rządzi sprawiedliwie,
uciśnionych uczy swej drogi.
10 Wszystkie ścieżki PANA to miłosierdzie i wierność
dla tych, co strzegą Jego Przymierza i prawa*.

11 Wybacz mi, PANIE, wszystko przez wzgląd na Twoje imię*,
bardzo wielka jest bowiem moja wina.

12 A kimże jest człowiek, co boi się BOGA?
Takiemu pokazuje On drogę, którą winien wybrać.
13 Szczęśliwy będzie w swoim domu,
a jego synowie cały kraj posiądą*.
14 BÓG zaufał* tym, co się Go boją*,
i On powierza im całe przymierze*.
15 Moje oczy ciągle zwrócone na PANA,
bo On uwalnia moje nogi z sideł*.

16 Racz zwrócić się ku mnie i okaż mi swą łaskawość,
bo samotny jestem i w uciśnieniu.
17 Uwolnij me serce od strachu,
wyprowadź mnie z tego ucisku!
18 Wejrzyj na moją nędzę i boleść
i przebacz mi moje przewinienia.

19 Popatrz jak liczni są moi wrogowie,
i jak wielka jest ich nienawiść do mnie!
20 Utrzymaj mnie przy życiu i ratuj,
nie pozwól, bym zginął, gdy się do Ciebie uciekam.
21 Niechaj mnie chronią niewinność i prawość,
gdyż tylko Tobie, Panie, zaufałem.

22 O Boże, wybaw Izraela ze wszystkich jego ucisków*.


Przypisy:

KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN".
Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»".

*/ (w. 2) "W Tobie ufność pokładam" - por. Ps 22,6; Ps 31,2; Ps 34,6. /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 3) "Kto Tobie ufa, nie będzie pohańbiony" - nadzieja, jaką psalmista pokłada w Bogu, nie jest bezpodstawna, lecz opiera się na doświadczeniu, że Bóg nie sprawia zawodu swym pobożnym wyznawcom. /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 4) "Pokaż mi PANIE, Twoje drogi, naucz mnie Twoich ścieżek" - drogi, ścieżki - chodzi o zasady postępowania zgodnego z wolą Bożą. /Biblia Paulistów/.
- por. Ps 27,11; Ps 86,11. /Biblia Gdańska/. 

*/ (w. 6) "O Twym miłosierdziu, PANIE, oraz o dziełach łaskawości Twojej, które trwają od wieków" - por. Ps 103,17; Ps 106,1; Ps 107,1; Ps 136,1; Jr 33,11. /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 7) "Nie pamiętaj zaś o grzechach młodości i występkach moich" - grzech jest źródłem wszelkiego zła. Dlatego prośbom o opiekę Bożą i uwolnienie od udręki towarzyszą prośby o darowanie win (również w. 11 i 18). /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 8) "Dobry i sprawiedliwy jest PAN, bo sprowadza błądzących na drogę słuszności" - jedynie dobroć Boża może przywrócić zakłócony przez grzech związek między Bogiem a człowiekiem. /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 10) "Wszystkie ścieżki PANA to miłosierdzie i wierność dla tych, co strzegą Jego Przymierza i prawa" - Bóg jest zawsze wierny w spełnianiu swych obietnic. Toteż darzy łaskami tych, którzy wypełniają Jego przykazania. Por. słowa św. Pawła: "Wiemy, że tym, którzy Boga miłują, wszystko służy ku dobremu" (Rz 8,28). /Biblia Poznańska/. 
- łaska (w Biblii Warszawsko-Praskiej: miłosierdzie) i wierność - charakterystyczne przymioty Boga, które zazwyczaj występują razem, np. w Ps 36,6; Ps 61,8; Ps 85,11; Ps 86,15; Ps 89,15. /Biblia Paulistów/.  

*/ (w. 11) "Przez wzgląd na Twoje imię" - czyli ze względu na samego Boga. /Biblia Paulistów/.

*/ (w. 13) "Jego synowie cały kraj posiądą" - starotestamentalny ideał nagrody doczesnej za dobre życie. Por. Wj 20,12; Lb 14,24; Pwt 1,8; Pwt 4,38. /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 14) "BÓG zaufał" - dosł. "tajemnice Boga" w sensie szczególnej zażyłości z Bogiem (por. Ps 73,28; Prz 3,32; Hi 29,5; Wj 33,20n), a w konsekwencji możności lepszego poznania zamiarów Boga względem człowieka (por. Jr 16,21; Jr 32,34; Oz 6,6). /Biblia Warszawsko-Praska/.
- "Co się Go boją" - dosł. "którzy trwają w Jego bojaźni". /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
- "On powierza im całe przymierze" - Bóg swym wybranym daje głębokie zrozumienie i umiłowanie objawionej prawdy, z którego płynie radość ducha i moc do walki o zbawienie duszy i Boską chwałę. /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/.
 
*/ (w. 15) "On uwalnia moje nogi z sideł" - por. Ps 31,5; Hi 18,8. /Biblia Tysiąclecia/.
- Sidła są tu obrazem wszelkiego niebezpieczeństwa. /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 22) "O Boże, wybaw Izraela ze wszystkich jego ucisków" - psalmista często kończy swe osobiste prośby błaganiem o uwolnienie ludu z niewoli lub innego nieszczęścia, właśnie na zasadzie przymierza. /Biblia Tysiąclecia/.

Na koniec - O. Adam Szustak OP z komentarzem i błogosławieństwem:




Do Ciebie wołali i zostali zbawieni,
Tobie ufali i nie doznali wstydu 
(Ps 22,6 - BT)