Mój Psałterz: PSALM 16

Pozostajemy w klimacie adwentowym. Psalm 16 uczy nas zaufania Bogu.

Miałem Pana zawsze przed oczami,

gdyż stoi po mojej prawicy,

abym się nie zachwiał.

(Dz 2,25 - Biblia Tysiąclecia)

Psalm 16 jest pieśnią ufności.
Jest przeciwieństwem Psalmu 14. Człowiekowi który mówi: „Nie ma Boga” (Ps 14,1), przeciwstawiony zostaje człowiek, który mówi Panu: „Tyś jest Panem moim; nie ma dla mnie dobra poza Tobą” (Ps 16,2).
Psalm 16 ukazuje właściwe bycie człowiekiem jako życie, które dał i zabezpieczył Bóg. Człowiek jest człowiekiem tylko wtedy, gdy Bóg jest jego działem i dziedzictwem.

Boże, w Tobie szukam schronienia (Ps 16,1)

W Psalmie 16 wyodrębnić możemy trzy części:
- wyznanie wiary w Boga, jako jedynego Boga  (ww. 2-5),
- doświadczenie Boga (ww. 6-9),
- zwrócenie się do Boga i pewność, że Bóg nie opuści psalmisty wobec potęgi śmierci (ww. 10-11).

Dosłowne brzmienie wierszy 10-11 wskazuje, że obecność Boga bezpośrednio w śmierci i po tamtej stronie granicy śmierci, jest dla człowieka mocnym oparciem.

Psalm 16,7

Księga Psalmów jest Księgą natchnioną. Jest to zbiór modlitw, autorem których - jak przyjmujemy - w większości był król Dawid. Jeżeli modlitwy, to my też możemy się nimi modlić.

Jest taka niewielka książeczka ks. kard. Carlo Marii Martiniego SJ "Modlimy się słowami psalmów", którą gorąco polecam. Gdy piszę tego posta, jest jeszcze dostępna w Wydawnictwie Księży Werbistów Verbinum.

Oto fragment Meditatio na temat Psalmu 16:
"O nadziei psalmisty przeczytaliśmy w w. 7 (Bóg obdarza mnie pokojem dniem i nocą), w w. 9 (Bóg obdarza mnie radością) i w w. 11 (Bóg daje mi przyszłość).
Czy rzeczywiście czuję, że Bóg jest Tym, który daje mi pokój dniem i nocą, radość i przyszłość? Co myślę o swojej przyszłości? Czy myślę o niej z lękiem, sceptycznie, czy jest ona dla mnie źródłem frustracji? Czy może w ogóle o niej nie myślę, ponieważ napawa mnie strachem? Czy myślę o Bogu z wielką ufnością i całkowitym oddaniem?
Być może najbardziej dziś powszechnym grzechem w świecie zachodnim jest lęk przed przyszłością, odrzucanie jej lub nawet zamykanie się w podnietach teraźniejszości.
Psalm 16 jest zatem antidotum na ten lęk".

I jeszcze fragment Oratio:
"Panie, czy jestem zadowolony z mojego losu fizycznego, rodzinnego, finansowego, intelektualnego i psychologicznego? Czy naprawdę «sznur mierniczy wyznaczył mi dział wspaniały»? Panie, czy jestem człowiekiem niezadowolonym? Co pozwoliłoby mi powiedzieć «sznur mierniczy wyznaczył mi dział wspaniały»?
Psalmista śpiewa: «Stawiam sobie zawsze Pana przed oczy, nie zachwieję się, bo On jest po mojej prawicy» (w. 8). Czy jestem zadowolony z Boga, czy może boczę się na Niego, bo nie dał mi wszystkiego, czego się spodziewam?
Jeżeli uznamy, że jesteśmy niezadowoleni, poświęćmy temu modlitwę, powtarzając początek psalmu: «Zachowaj mnie Boże, bo chronię się u Ciebie, mówię Panu: 'Tyś jest Panem moim; nie ma dla mnie dobra poza Tobą!'»".

Cieszy się moje serce, dusza się raduje (Ps 16,9)

Psalm 16 stanowił też główny temat nauki wygłoszonej przez św. Jana Pawła II w czasie
audiencji generalnej w dniu 28 lipca 2004 r.

To Ty dałeś mi życie
i pełnię radości przed swoim obliczem,
a także wieczne szczęście po swojej prawicy (Ps 16,11)

PSALM 16 (15)
("Mój Psałterz" - przekład: Ewangeliczny Instytut Biblijny)

UFNA PROŚBA O OCHRONĘ

1 Do złotej myśli*. Dawidowy.

Strzeż mnie, Boże, gdyż w Tobie szukam schronienia!

2 Powiedziałem do PANA: «Tyś jesteś moim Panem,
Poza Tobą nie ma dla mnie dobra».
3 Co do świętych, którzy są w tej ziemi,
Są wspaniali i są mą rozkoszą;
4 Pomnożą jednak swe troski,
Ci, którzy pójdą za cudzymi bóstwami!
Tym nie wyleję krwi na ofiarę
I nie wezmę ich imion* na wagi.
5 PAN - oto mój dział* i kielich pomyślności*!
Ty trzymasz w dłoni mój los.

6 Wytyczono mi miejsca urocze,
Tak! Przypadło mi przepiękne dziedzictwo*.
7 Będę błogosławił PANA,
To On udzielił mi rady,
W nocy pouczyło mnie moje sumienie*.
8 PAN jest u mnie zawsze na pierwszym miejscu,
Z Nim u mej prawicy* nie zachwieję się.
9 Dlatego poweselało me serce, radość przenika me wnętrze,
Więcej! Ciało również odpocznie bezpiecznie,

10 Gdyż nie zostawisz mojej duszy w świecie zmarłych*,
Nie dopuścisz, by oddany Tobie miał oglądać grób*.
11 Dasz mi raczej poznać drogę życia,
Pełną radość Twojej obecności,
I rozkosz u Twojego boku - na zawsze*. 


Przypisy:

KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN".
Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»".

*/ (w. 1) "Złotej myśli" - w oryginale "Miktam". Jego znaczenie zaginęło już w starożytności. Obecnie sądzi się, że chodzi o szczególną pieśń Dawida poruszającą najgłębsze tajemnice jego serca. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/. 

*/ (w. 4) "Imion" - imię oznaczało istotę, tożsamość i tajemnicę osoby, do której się odnosiło. nadanie dziecku konkretnego imienia wyrażało oczekiwania rodziców, jakie z nim wiązali, jak również zadania, jakie dana osoba ma do spełnienia w życiu (Mt 16,18). Dlatego w kulturze semickiej imię zawsze wyrażało możliwości  społeczne człowieka (Lb 16,2). Izraelici przywiązywali wielką wagę do nadawania imion. Zmienić komuś imię oznaczało obdarzenie go nową osobowością (Rdz 17,5; Rdz 17,15). Bóg objawiając swoje imię człowiekowi (Wj 3,14), pozwolił mu zbliżyć się do swojej tajemnicy, dopuścił go do głębokiej zażyłości ze sobą (J 17,6.26). Jego imię jest uświęcane (Iz 29,23), uwielbiane (Ps 7,18), kochane (Ps 5,12), wieczne (Ps 135,13) i groźne (Pwt 28,58). Świątynia była miejscem, w którym z woli Boga przebywało Jego imię (Pwt 12,5), czyli stale była napełniona jego obecnością. Żydzi z szacunku dla Boga nigdy nie wypowiadali Jego imienia, zastępując je pomocniczymi określeniami typu: mój Pan, Bóg, Ten co przebywa w górach. Bóg wybrał również imię dla swojego Syna. Imię Jezus jest święte i tożsame z imieniem Bożym (Ap 14,1). Apostołowie w imię Jezusa uzdrawiali chorych (Dz 3,6), wyrzucali demony (Mk 9,38), czynili cuda (Mt 7,22). Ich działania były w istocie działaniami samego Jezusa, który przekazując uczniom władzę i moc, uczynił ich kontynuatorami swojej misji. /Biblia Paulistów, słownik - przypis do Ps 5 w. 12/.

*/ (w. 5) "Mój dział" - część moja..., dosłownie: sznury moje, czyli sznury miernicze, którymi przydzielano część dziedzictwa, padły na miejsce dla mnie najmilsze... /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/.
- por. Ps 73,26; Lm 3,24. /Biblia Gdańska/.

- "Dział i kielich pomyślności" - wyrażenia zaczerpnięte z opisu podziału ziemi (por. Joz 14,4; Lb 18,21) i połączone z kultowo-sakralnym obrazem picia kielicha. W tym kontekście kielich oznacza tyle, co "los, decyzja" (por. Ps 11,6). /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 6) "Dziedzictwo" - Por. Ps 73,6; Lm 3,24. /Biblia Ekumeniczna/.

*/ (w. 7) "Sumienie" - lub: nerki; w myśli hbr. nerki są siedliskiem osądu moralnego. W polskim kręgu kulturowym uczucia łączy się z sercem, stąd w wielu przekładach: serce. /Księga Psalmów w tłumaczeniu Ewangelicznego Instytutu Biblijnego/.

- Por. Ps 32,8; Ps 94,12; Ps 107,11; Pwt 4,36. Serce jest w Piśmie św. także organem myślenia. /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 8) "U mej prawicy" - obecność Pana "po prawicy" oznacza skuteczną pomoc. /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (ww. 8-11) - to wypowiedź mesjańska. Por. Dz 2,25-28; Dz 13,35-37. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.

*/ (w. 10) "Gdyż nie zostawisz mojej duszy... oglądać grób" - Zbawcza opieka Boża wyzwoli Psalmistę ze sfery śmierci i zapewni życie pełne radości w obcowaniu z Bogiem. W okresie judaizmu psalm rozumiano o zmartwychwstaniu ciał, a NT (Dz 2,25-28; Dz 13,35-37) wykłada go o zmartwychwstaniu Chrystusa i wywyższeniu po prawicy Ojca. /Biblia Tysiąclecia/.

- "W świecie zmarłych" - ST nie miał jasnego pojęcia życia pozagrobowego. Zmarli przebywają w podziemnym Szeolu, prowadząc życie cieniów. Minimalna ich żywotność powoduje rozluźnienie kontaktu z Panem (Ps 88,11-13; Ps 115,17; Iz 38,18n), który jednak sprawuje władzę także nad podziemiem (Ps 139,8; Am 9,2; Hi 26,6) /Biblia Tysiąclecia - przypis do Ps 6 w. 6/.

- Szeol, miejsce pobytu zmarłych; inne określenia "kraina umarłych", "otchłań", "czeluść", "głębokości ziemi" (np. Pwt 32,22; Prz 9,18), odpowiednik greckiej koncepcji Hadesu. Często występuje w tekstach poetyckich i prorockich. Z Szeolem związane są dwa obrazy: a) miejsce położone głęboko, do którego się zstępuje lub się jest strąconym (np. Hi 21,13; Iz 14,11); b) miejsce zamknięte, izolowane - podobne do miasta z bramami (Iz 38,10). /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.

Dasz mi poznać drogę życia (Ps 16,11)

Konferencja O. Adama Szustaka OP, wraz z błogosławieństwem:

Początkiem mądrości jest bojaźń Pana, 
a poznanie Świętego - to rozum. 
Jeżeli jesteś mądry, to sam masz korzyść z tej mądrości, 
jeżeli jesteś szydercą, to sam za to będziesz cierpiał. 
(Prz 9,10.12 - Biblia Warszawska)