Psalm 18 ma swój dokładny odpowiednik w 2 Księdze Samuela (22,1-51), jako pieśń dziękczynna Dawida.
Analizując treść Psalmów 17-21 widzimy, że sługa Boga, namaszczony król:
- prosi - Ps 17,
- dziękuje - Ps 18,
- uznaje w Bogu Stwórcę i podporządkowuje się Prawu Bożemu - Ps 19.
Za króla zaakceptowanego przez Boga, lud:
- modli się - Ps 20,
- i dziękuje - Ps 21.
Psalm zawiera dwa opowiadania o ocaleniu (ww. 4-20 oraz ww. 31-49).
Środek psalmu (ww. 21-30) formułuje naukę, zgodnie z którą Bóg ocala człowieka sprawiedliwego. W nauce tej szczególnego znaczenia nabiera myśl, że Bóg ubogiemu ludowi przynosi ratunek, ocalenie, a pognębia oczy wyniosłe (w. 28).
Szczegółowemu nagłówkowi (w. 1) odpowiada podobnie drobiazgowe podsumowanie (w. 51). Obydwa te fragmenty wskazują łącznie na pełny tytuł przysługujący Dawidowi: jest on sługą Boga, Jego królem i pomazańcem.
Słowom intonacji (w. 2) odpowiadają słowa końcowe w w. 50.
Jest to trzeci co do długości psalm - po Psalmie 119 i Psalmie 78.
Początek Psalmu 18 w języku hebrajskim
PSALM 18 (17)
("Mój Psałterz" - przekład Marka Skwarnickiego /Psałterz Tyniecki/, używany w Lekcjonarzu mszalnym i w Liturgii Godzin) PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA ZA ODNIESIONE ZWYCIĘSTWO
1 Przewodnikowi chóru. Sługi PANA, Dawida. Wypowiedział on do PANA słowa tej pieśni w dniu, w którym PAN wyrwał go z rąk wszystkich nieprzyjaciół i Saula*. 2 Powiedział wtedy:
(w tłumaczeniu Marka Skwarnickiego brak jest wiersza 1 i początku wiersza 2, powyższy wstęp podaję za Biblią Ekumeniczną)
Miłuję Cię, PANIE, mocy moja*, 3 PANIE, opoko moja i twierdzo, mój wybawicielu, Boże, skało* moja, na którą się chronię, tarczo moja, mocy* zbawienia mego i moja obrono. 4 Wzywam PANA, godnego chwały, i wyzwolony będę od moich nieprzyjaciół. 5 Ogarnęły mnie fale śmierci* i zatrwożyły odmęty niosące zagładę, 6 Oplątały mnie pęta otchłani*, schwyciły mnie sidła śmierci. 7 Wzywałem PANA w moim utrapieniu i wołałem do mojego Boga; I głos mój usłyszał ze swojej świątyni*, dotarł mój krzyk do uszu Jego. 8 * Zatrzęsła się i zadrżała ziemia*, poruszyły się góry w posadach, zatrzęsły się, bo On zapłonął gniewem. 9 Z Jego nozdrzy dym się uniósł, a z ust Jego - ogień trawiący, węgle zapłonęły od niego. 10 Nagiął niebiosa* i zstąpił, czarna chmura pod Jego stopami. 11 Dosiadł cheruba* i leciał, a skrzydła wiatru Go niosły. 12 Z mroku uczynił sobie zasłonę, swój namiot* - z ciemnej wody i gęstych obłoków. 13 Od blasku Jego obecności rozpaliły się węgle ogniste*. 14 PAN z nieba odezwał się grzmotem, zabrzmiał głos Najwyższego. 15 Wypuścił swe strzały i rozproszył wrogów, cisnął błyskawice i wprawił ich w zamęt. 16 aż ukazało się dno morza i odsłoniły fundamenty ziemi, od groźby Twojej, PANIE, od uderzenia wichru Twego gniewu. 17 Wyciągnął rękę z wysoka i mnie pochwycił, wydobył z toni ogromnej. 18 Od przemożnego nieprzyjaciela mnie wybawił, od mocniejszych niż ja, co mnie nienawidzą. 19 Napadli na mnie, kiedy byłem słaby, lecz PAN był moim obrońcą. 20 Wyprowadził mnie na miejsce przestronne, ocalił, gdyż mnie miłuje. 21 Za sprawiedliwość* moją PAN mnie wynagrodził, odpłacił mi według czystości rąk moich*. 22 Strzegłem bowiem dróg PANA i przez grzech nie odszedłem od mojego Boga, 23 Bo miałem przed oczyma wszystkie Jego przykazania i Jego poleceń nie odrzuciłem od siebie. 24 Byłem wobec Niego bez skazy i winy się ustrzegłem*. 25 Odpłacił mi PAN według mej sprawiedliwości, według czystość rąk moich przed Jego oczyma. 26 Miłość masz dla miłującego, ze sprawiedliwym postępujesz sprawiedliwie. 27 Czystemu swą czystość ukazujesz, wobec przebiegłego jesteś przebiegły. 28 Albowiem Ty wybawiasz naród pokorny, a oczy wyniosłych poniżasz*. 29 * Ty, PANIE, zapalasz moją pochodnię, Boże mój, rozświetlasz moje ciemności*. 30 Dzięki Twej pomocy* rozbijam wrogie zastępy, dzięki mojemu Bogu* zdobywam mury. 31 Droga Boża jest nieskalana, słowo PANA wypróbowane w ogniu*. On tarczą dla wszystkich, którzy się chronią do Niego*. 32 Bo któż jest Bogiem prócz PANA, lub kto jest opoką* prócz naszego Boga? 33 Bóg, który przepasał mnie mocą i nienaganną uczynił mą drogę. 34 On dał moim nogom rączość łani i umieścił mnie na wzgórzach*. 35 On me ręce wyćwiczył do bitwy, a ramiona do napinania spiżowego łuku*. 36 Dałeś mi swą tarczę, aby mnie ocalić, wspomogła mnie Twoja prawica, i wielkim mnie uczyniła troskliwość Twoja. 37 Poszerzyłeś drogę dla moich kroków i stopy moje się nie zachwiały. 38 * Ścigałem mych wrogów i dopadłem, i nie wróciłem, póki nie zginęli. 39 Starłem ich i nigdy już się nie podźwigną, upadli pod moje stopy. 40 Przepasałeś mnie mocą do bitwy, a oporni zgięli się przede mną. 41 Wrogów moich zmusiłeś do ucieczki, tych, którzy mnie nienawidzą, spotkała zatrata. 42 Wołali, lecz nie było komu ich ratować, wołali do PANA, lecz ich nie wysłuchał. 43 Jak proch na wietrze ich rozrzuciłem, zdeptałem ich jak uliczne błoto*. 44 * Wybawiłeś mnie od zbuntowanego ludu, ustanowiłeś mnie głową narodów. Służył mi lud, którego nie znałem, 45 był mi posłuszny na pierwsze wezwanie, cudzoziemcy składali mi hołdy. 46 Cudzoziemcy upadli na duchu, drżąc wyszli ze swoich warowni. 47 Niech żyje PAN, niech będzie błogosławiona moja opoka, niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca, 48 Bóg, który mnie pomścił i poddał mi narody, 49 który mnie wybawił od nieprzyjaciół, wyniósł ponad wrogów i ocalił od gwałtownika. 50 Przeto będę Cię chwalił, PANIE, wśród narodów i pieśnią wysławiał Twoje imię*. 51 Ty dałeś wielkie zwycięstwo królowi, łaską obdarzyłeś Dawida, Twego pomazańca*, i jego potomstwo na wieki*.
Przypisy:
KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN". Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»". */ (w. 1) "Wyrwał go z rąk wszystkich nieprzyjaciół i Saula" - 2Sm 22,1.2. /Biblia Gdańska/. */ (w. 2) "Mocy moja" - por. Łk 1,69. /Biblia Ekumeniczna/.
*/ (w. 3) "Skało" - jako miejsce niezawodnego schronienia. /Biblia Tysiąclecia/. - skała, to dość częste w psalmach określenie Boga. /Biblia Warszawsko-Praska/. - Uzupełnienie: w 2Sm 23,3: "Bóg Jakuba przemówił, mówił do mnie On - Skała Izraela". - "Mocy" - dosł.: "rogu", co wyraża siłę. /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 5) "Fale śmierci" - por. 2Sm 22,5; Iz 8,7; Iz 30,28; Ps 32,6; Ps 40,3; Ps 42,8; Ps 66,12; Ps 69,2; Ps 88,1; Hi 22,11. /Biblia Ekumeniczna/. */ (w. 6) "Otchłani" - ST nie miał jasnego pojęcia życia pozagrobowego. Zmarli przebywają w podziemnym Szeolu, prowadząc życie cieniów. Minimalna ich żywotność powoduje rozluźnienie kontaktu z Panem (Ps 88,11-13; Ps 115,17; Iz 38,18n), który jednak sprawuje władzę także nad podziemiem (Ps 139,8; Am 9,2; Hi 26,6). /Biblia Tysiąclecia - przypis do Ps 6 w. 6/. */ (w. 7) "Świątyni" - świątynia była uważana w szczególny sposób za siedzibę Boga na ziemi. /Biblia Tysiąclecia/. - chodzi o Świątynię Niebiańska, o której wspomina Hbr 6,19; Hbr 8,2-6; Hbr 9,8-12. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
*/ (ww. 8-16) - opis objawienia się Boga, czyli teofanii. Apokaliptyka rozwinęła jego pewne elementy w późniejszych księgach ST (Dn) i w NT. /Biblia Ekumeniczna/. */ (w. 8) "Zatrzęsła się i zadrżała ziemia" - zjawiska towarzyszące zazwyczaj objawieniom Boga. Por. Wj 13,22; Wj 19;16. /Biblia Warszawsko-Praska/. */ (w. 10) "Nagiął niebiosa" - w kosmologii Semitów firmament nieba jest pewnego rodzaju twardym kloszem, nad którym dopiero jest wieczna siedziba Boga. /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/. */ (w. 11) "Cheruba" - por. Ps 80,2; Ps 99,1; 1Sm 4,4; Ez 1,10; Ez 9,3; Ez 10,2-8. /Biblia Tysiąclecia/. - na wieku Arki przymierza umieszczone były dwie figurki Cherubinów; stanowiły one jakby widzialny tron Boga, który z tego miejsca w osobny sposób ludowi Swemu łaski udzielał. Stąd wyrażenie Pisma św. o Bogu zasiadającym na Cherubinach. /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/. - potężne, nadprzyrodzone istoty, których Bóg używa do różnych celów. Por. np. Rdz 3,24; Ez 2,10; Ap 4,6-8. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
*/ (w. 12) "Swój namiot" - por. Wj 19,16.18; Ps 97,2; Ez 1,4. /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 13) "Węgle ogniste" - mowa o piorunach - por. Ps 77,18n; Ha 3,9.11. /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 21) "Sprawiedliwość" - w Biblii nie oznacza tylko umiejętności wydawania słusznych wyroków czy decyzji. jest synonimem pobożności, wierności oraz prawego sposobu myślenia i postępowania. Ludzka sprawiedliwość ma swój niedościgniony wzór i źródło w nieskończonej sprawiedliwości Boga. /Biblia Paulistów - przypis do Ps 15 w. 2/. - "Czystości rąk moich" - chodzi o czystość w sensie religijno-moralnym, a nie rytualnym (por. w. 22-27). /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 24) "Byłem wobec Niego bez skazy i winy się ustrzegłem" - wypowiedź mesjańska. Dawid, o czym czytamy w Biblii, nie zdołał ustrzec swego życia od grzechu, ale Mesjasz - tak. Por. 1P 2,22. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/. */ (w. 28) "Ty wybawiasz naród pokorny, a oczy wyniosłych poniżasz" - por. Iz 2,11. /Biblia Gdańska/. */ (ww. 29-31) - myśl jest ta, że Bóg tak postępuje z człowiekiem, jak człowiek z Bogiem. /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/. */ (w. 29) "Rozświetlasz moje ciemności" - światłość jest symbolem szczęścia, ciemność - nieszczęścia. /Biblia Poznańska/. */ (w. 30) "Dzięki Twej pomocy, dzięki mojemu Bogu" - por. Flp 4,13: "Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia". /Biblia Poznańska/. */ (w. 31) "Słowo PANA wypróbowane w ogniu" - Pan dotrzymuje bezwarunkowo swych obietnic (por. Ps 119,140; Prz 30,5; Jr 1,12). /Biblia Tysiąclecia - przypis do Ps 12 w. 7/. - "On tarczą dla wszystkich, którzy się chronią do Niego" - por. Ef 1,12. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/. - Obietnice Boże są niezawodne. Ta myśl ogólna zamyka pierwszą część Psalmu. /Biblia Poznańska/. */ (w. 32) "Opoką" - "skałą", określenia Boga jako ostoi zbawienia (por. Ps 95,1). /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 34) "Umieścił mnie na wzgórzach" - miejsce wysoko położone daje lepsze możliwości obrony. Na wzniesieniu stawał też zwycięzca po bitwie (por. Pwt 32,13; Hab 3,19). /Biblia Poznańska/. */ (w. 35) "Ramiona do napinania spiżowego łuku" - w walce posługiwano się łukiem drewnianym; łuk spiżowy trudno napiąć. Tu wyrażona jest zapewne myśl, że Bóg przysposobił króla nawet do najtrudniejszych zadań wojennych. /Biblia Poznańska/.
*/ (ww. 38n) - opisy krwawych walk i zwycięstw Dawida - w odniesieniu do Chrystusa bierzemy w znaczeniu moralnym, duchowym. Chrystus zwycięża i włada światem przez prawdę Ewangelii, moc łaski, chwałę majestatu najwyższego Sędziego i równocześnie najmiłosierniejszego Zbawcy. /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/. */ (w. 43) "Uliczne błoto" - drastyczne porównanie do błota ulicznego spotykamy także u Iz 10,6; Mich 7,10. O walczących po stronie króla wojownikach nie ma nawet wzmianki, przez co jeszcze wyraźniej uwydatnia się jego przekonanie, że zwycięstwo swe nad wrogami zawdzięcza wyłącznie pomocy Bożej. /Biblia Poznańska/. */ (ww. 44-46) - po tak wspaniałym zwycięstwie króla ustają rozruchy w kraju, a obce ludy, w obawie przed jego potęgą, same się mu poddają i zabiegają o jego łaski (por. Ps 2,8; Ps 72,8). /Biblia Poznańska/. */ (w. 50) "Chwalił wśród narodów i pieśnią wysławiał Twoje imię" - por. Rz 15,9. /Biblia Ekumeniczna/. */ (w. 51) "Twojego pomazańca" - pomazańcem jest każdy potomek Dawida (zob. 2 Sm 7,12-16), godnie sprawujący władzę, a zwłaszcza "syn Dawida", Mesjasz; zob. Dz 4,25-26. /Biblia Ekumeniczna - przypis do Ps 2 w. 2/. - "Jego potomstwo na wieki" - ostatnie słowa Psalmu wiążą przedstawione w nim wydarzenia z Bożą ekonomią zbawienia sięgającą wieczności, nawiązując do owej wielkiej obietnicy danej przez Boga Dawidowi, że królestwo jego będzie trwało wiecznie (2Sm 7,12-16). /Biblia Poznańska/.
Komentarz O. Adama Szustaka OP, który pomoże nam odnaleźć się w obecnym niespokojnym świecie. Na koniec błogosławieństwo kapłana.
Wyniosłe oczy człowieka się ukorzą i duma ludzka będzie poniżona. Sam tylko Pan się wywyższy dnia owego. (Iz 2,11 - BT)
____________________________________________
Psalm 17 jest indywidualną lamentacją niewinnie prześladowanego.
O strukturze Psalmu 17 decydują trzy wyraźnie uformowane zestawy próśb:
- prośby i wyznanie niewinności (ww. 2-5),
- prośby i opis nieszczęść spowodowanych przez złoczyńców i wrogów (ww. 6-12),
- prośby i wyznanie zaufania i niewinności (ww. 13-15).
Ukryj mnie w cieniu swych skrzydeł (Ps 17,8)
Psalm 17 po hebrajsku i w tłumaczeniu Izaaka Cylkowa
PSALM 17 (16)
("Mój Psałterz" - Biblia Gdańska, słownictwo uwspółcześnione) BŁAGANIE O WYZWOLENIE OD WROGÓW
(w Księdze Psalmów w Biblii Gdańskiej brak jest tytułów psalmów, powyższy tytuł Psalmu 17 pochodzi z Biblii Tysiąclecia) 1 Modlitwa Dawida. Wysłuchaj, PANIE, mojej słusznej sprawy, zważ na moje wołanie, nakłoń ucha na modlitwę moich nieobłudnych ust. 2 Niech wyrok o mnie wyjdzie sprzed Twego oblicza, niech Twoje oczy widzą to, co słuszne. 3 Doświadczyłeś me serce, nawiedziłeś mnie nocą*, wypróbowałeś mnie ogniem*, ale nic nie znalazłeś*. Postanowiłem, że moje usta nie zgrzeszą. 4 Co się tyczy spraw ludzkich, dzięki słowom Twoich ust wystrzegałem się dróg okrutnika. 5 Zatrzymaj moje kroki na Twoich drogach, aby nie zachwiały się moje nogi. 6 Wzywam Cię, Boże, bo mnie wysłuchasz. Nakłoń ku mnie swe ucho*, wysłuchaj moich słów. 7 Okaż swoje miłosierdzie, Ty, który wybawiasz ufających Tobie od tych, którzy powstają przeciwko Twojej prawicy. 8 Strzeż mnie jak źrenicy oka*, ukryj mnie w cieniu swych skrzydeł*; 9 Przed niegodziwymi, którzy mnie gnębią, przed wrogami mojej duszy, którzy mnie osaczyli. 10 Okryli się swoim tłuszczem*, zuchwale mówią swoimi ustami. 11 Gdziekolwiek idziemy, otaczają nas, wytężają swój wzrok, aby nas powalić na ziemię. 12 Podobni są do lwa* żądnego okupu, do lwiątka siedzącego w ukryciu. 13 Powstań, PANIE, wystąp przeciwko niemu i powal go, swoim mieczem ocal moją duszę* od niegodziwego; 14 A swoją ręką, PANIE, od ludzi, od ludzi tego świata, których udziałem jest to życie, a których brzuchy napełniasz swymi skarbami*, tak że nasyceni są nawet ich synowie, a resztę zostawiają ich dzieciom. 15 Ja zaś w sprawiedliwości ujrzę Twe oblicze, a gdy się obudzę, nasycę się Twoim podobieństwem*.
Przypisy:
KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN". Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela; JESTEM posłał mnie do was»". */ (w. 3) "Nocą" - noc oznacza doświadczenie, nieszczęście. /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/. - "Wypróbowałeś mnie ogniem" - jak szlachetny kruszec. /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/. - "Doświadczyłeś me serce... ale nic nie znalazłeś" - por. Ps 7,10; Prz 17,3. /Biblia Gdańska/. */ (w. 6) "Nakłoń ku mnie swe ucho" - antropomorfizm (por. Ps 2,4), który tu oznacza: pośpiesz się z ratunkiem, wysłuchaj mnie uważnie. /Biblia Paulistów/. */ (w. 8) "Strzeż mnie jak źrenicy oka" - por. Pwt 32,10. /Biblia Gdańska/. - "Ukryj mnie w cieniu swych skrzydeł" - Bóg roztacza opiekę nad swoim ludem, jak ptak chroniący pisklęta pod skrzydłami (np. Wj 19,4; Pwt 32,11n; Mt 23,37). Kiedy obraz nawiązuje do skrzydeł cherubinów (Ps 18,11) na Arce Przymierza (Wj 25,18-20), wyraża prośbę o znalezienie azylu w świątyni. /Biblia Paulistów/. - por. Rt 2,12; Ps 91,4. /Biblia Gdańska/. */ (w. 10) "Okryli się swoim tłuszczem" - dosłownie "zamknęło". Jest to obrazowe przedstawienie zamknięcia twardym sadłem centrum uczuć i sumienia, za jakie Semici uważali nerki. /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/. - tzn. prawdopodobnie ich serca pokryte tłuszczem (por. Ps 119,70). /Biblia Poznańska/.
*/ (w. 12) "Lwa" - nieprzyjaciele przedstawiani są często jako lwy (por. np. Ps 7,3; Ps 10,9; Ps 22,14; Ps 57,5). /Biblia Tysiąclecia/. */ (w. 13) "Moją duszę" - mnie, życie moje. /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/. */ (w. 14) "Od ludzi tego świata... których brzuchy napełniasz swymi skarbami" - prawdopodobnie jest tu wyrażona myśl, że Bóg obdarza także grzeszników dobrami doczesnymi, ale pozbawi ich dóbr wyższego rzędu. /Biblia Poznańska/. */ (w. 15) "Gdy się obudzę... Twoim podobieństwem" - por. Wj 24,11; Lb 12,8; J 1,18. W świetle objawienia chrześcijańskiego należy wiersz ten rozumieć o eschatologicznym, pełnym zaspokojeniu wszystkich pragnień (por. Mt 5,6; Ap 7,16). /Biblia Tysiąclecia/. - por. Ap 22,4. / Biblia Ekumeniczna/.
Podobni do lwa dyszącego na zdobycz (Ps 17,12)
I tradycyjnie już końcowe błogosławieństwo O. Adama Szustaka OP, poprzedzone konferencją:
Niech PAN wynagrodzi cię za to, co uczyniłaś, i niech hojnie cię wynagrodzi PAN, Bóg Izraela, do którego przyszłaś, aby się schronić pod Jego skrzydłami.
Pozostajemy w klimacie adwentowym. Psalm 16 uczy nas zaufania Bogu.
Miałem Pana zawsze przed oczami,
gdyż stoi po mojej prawicy,
abym się nie zachwiał.
(Dz 2,25 - Biblia Tysiąclecia)
Psalm 16 jest pieśnią ufności.
Jest przeciwieństwem Psalmu 14. Człowiekowi który mówi: „Nie ma Boga” (Ps 14,1), przeciwstawiony zostaje człowiek, który mówi Panu: „Tyś jest Panem moim; nie ma dla mnie dobra poza Tobą” (Ps 16,2).
Psalm 16 ukazuje właściwe bycie człowiekiem jako życie, które dał i zabezpieczył Bóg. Człowiek jest człowiekiem tylko wtedy, gdy Bóg jest jego działem i dziedzictwem.
Boże, w Tobie szukam schronienia (Ps 16,1)
W Psalmie 16 wyodrębnić możemy trzy części:
- wyznanie wiary w Boga, jako jedynego Boga (ww. 2-5),
- doświadczenie Boga (ww. 6-9),
- zwrócenie się do Boga i pewność, że Bóg nie opuści psalmisty wobec potęgi śmierci (ww. 10-11).
Dosłowne brzmienie wierszy 10-11 wskazuje, że obecność Boga bezpośrednio w śmierci i po tamtej stronie granicy śmierci, jest dla człowieka mocnym oparciem.
Psalm 16,7
Księga Psalmów jest Księgą natchnioną. Jest to zbiór modlitw, autorem których - jak przyjmujemy - w większości był król Dawid. Jeżeli modlitwy, to my też możemy się nimi modlić.
Oto fragment Meditatio na temat Psalmu 16: "O nadziei psalmisty przeczytaliśmy w w. 7 (Bóg obdarza mnie pokojem dniem i nocą), w w. 9 (Bóg obdarza mnie radością) i w w. 11 (Bóg daje mi przyszłość). Czy rzeczywiście czuję, że Bóg jest Tym, który daje mi pokój dniem i nocą, radość i przyszłość? Co myślę o swojej przyszłości? Czy myślę o niej z lękiem, sceptycznie, czy jest ona dla mnie źródłem frustracji? Czy może w ogóle o niej nie myślę, ponieważ napawa mnie strachem? Czy myślę o Bogu z wielką ufnością i całkowitym oddaniem? Być może najbardziej dziś powszechnym grzechem w świecie zachodnim jest lęk przed przyszłością, odrzucanie jej lub nawet zamykanie się w podnietach teraźniejszości. Psalm 16 jest zatem antidotum na ten lęk".
I jeszcze fragment Oratio: "Panie, czy jestem zadowolony z mojego losu fizycznego, rodzinnego, finansowego, intelektualnego i psychologicznego? Czy naprawdę «sznur mierniczy wyznaczył mi dział wspaniały»? Panie, czy jestem człowiekiem niezadowolonym? Co pozwoliłoby mi powiedzieć «sznur mierniczy wyznaczył mi dział wspaniały»? Psalmista śpiewa: «Stawiam sobie zawsze Pana przed oczy, nie zachwieję się, bo On jest po mojej prawicy» (w. 8). Czy jestem zadowolony z Boga, czy może boczę się na Niego, bo nie dał mi wszystkiego, czego się spodziewam? Jeżeli uznamy, że jesteśmy niezadowoleni, poświęćmy temu modlitwę, powtarzając początek psalmu: «Zachowaj mnie Boże, bo chronię się u Ciebie, mówię Panu: 'Tyś jest Panem moim; nie ma dla mnie dobra poza Tobą!'»".
Strzeż mnie, Boże, gdyż w Tobie szukam schronienia! 2 Powiedziałem do PANA: «Tyś jesteś moim Panem, Poza Tobą nie ma dla mnie dobra». 3 Co do świętych, którzy są w tej ziemi, Są wspaniali i są mą rozkoszą; 4 Pomnożą jednak swe troski, Ci, którzy pójdą za cudzymi bóstwami! Tym nie wyleję krwi na ofiarę I nie wezmę ich imion* na wagi. 5 PAN - oto mój dział* i kielich pomyślności*! Ty trzymasz w dłoni mój los. 6 Wytyczono mi miejsca urocze, Tak! Przypadło mi przepiękne dziedzictwo*. 7 Będę błogosławił PANA, To On udzielił mi rady, W nocy pouczyło mnie moje sumienie*. 8 PAN jest u mnie zawsze na pierwszym miejscu, Z Nim u mej prawicy* nie zachwieję się. 9 Dlatego poweselało me serce, radość przenika me wnętrze, Więcej! Ciało również odpocznie bezpiecznie, 10 Gdyż nie zostawisz mojej duszy w świecie zmarłych*, Nie dopuścisz, by oddany Tobie miał oglądać grób*. 11 Dasz mi raczej poznać drogę życia, Pełną radość Twojej obecności, I rozkosz u Twojego boku - na zawsze*. Przypisy:
KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN". Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»".
*/ (w. 1) "Złotej myśli" - w oryginale "Miktam". Jego znaczenie zaginęło już w starożytności. Obecnie sądzi się, że chodzi o szczególną pieśń Dawida poruszającą najgłębsze tajemnice jego serca. /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/. */ (w. 4) "Imion" - imię oznaczało istotę, tożsamość i tajemnicę osoby, do której się odnosiło. nadanie dziecku konkretnego imienia wyrażało oczekiwania rodziców, jakie z nim wiązali, jak również zadania, jakie dana osoba ma do spełnienia w życiu (Mt 16,18). Dlatego w kulturze semickiej imię zawsze wyrażało możliwości społeczne człowieka (Lb 16,2). Izraelici przywiązywali wielką wagę do nadawania imion. Zmienić komuś imię oznaczało obdarzenie go nową osobowością (Rdz 17,5; Rdz 17,15). Bóg objawiając swoje imię człowiekowi (Wj 3,14), pozwolił mu zbliżyć się do swojej tajemnicy, dopuścił go do głębokiej zażyłości ze sobą (J 17,6.26). Jego imię jest uświęcane (Iz 29,23), uwielbiane (Ps 7,18), kochane (Ps 5,12), wieczne (Ps 135,13) i groźne (Pwt 28,58). Świątynia była miejscem, w którym z woli Boga przebywało Jego imię (Pwt 12,5), czyli stale była napełniona jego obecnością. Żydzi z szacunku dla Boga nigdy nie wypowiadali Jego imienia, zastępując je pomocniczymi określeniami typu: mój Pan, Bóg, Ten co przebywa w górach. Bóg wybrał również imię dla swojego Syna. Imię Jezus jest święte i tożsame z imieniem Bożym (Ap 14,1). Apostołowie w imię Jezusa uzdrawiali chorych (Dz 3,6), wyrzucali demony (Mk 9,38), czynili cuda (Mt 7,22). Ich działania były w istocie działaniami samego Jezusa, który przekazując uczniom władzę i moc, uczynił ich kontynuatorami swojej misji. /Biblia Paulistów, słownik - przypis do Ps 5 w. 12/.
*/ (w. 5) "Mój dział" - część moja..., dosłownie: sznury moje, czyli sznury miernicze, którymi przydzielano część dziedzictwa, padły na miejsce dla mnie najmilsze... /Księga Psalmów w tłumaczeniu O. Stanisława Wójcika CSsR/. - por. Ps 73,26; Lm 3,24. /Biblia Gdańska/.
- "Dział i kielich pomyślności" - wyrażenia zaczerpnięte z opisu podziału ziemi (por. Joz 14,4; Lb 18,21) i połączone z kultowo-sakralnym obrazem picia kielicha. W tym kontekście kielich oznacza tyle, co "los, decyzja" (por. Ps 11,6). /Biblia Tysiąclecia/.
*/ (w. 7) "Sumienie" - lub: nerki; w myśli hbr. nerki są siedliskiem osądu moralnego. W polskim kręgu kulturowym uczucia łączy się z sercem, stąd w wielu przekładach: serce. /Księga Psalmów w tłumaczeniu Ewangelicznego Instytutu Biblijnego/.
- Por. Ps 32,8; Ps 94,12; Ps 107,11; Pwt 4,36. Serce jest w Piśmie św. także organem myślenia. /Biblia Tysiąclecia/.
*/ (w. 8) "U mej prawicy" - obecność Pana "po prawicy" oznacza skuteczną pomoc. /Biblia Tysiąclecia/.
*/ (w. 10) "Gdyż nie zostawisz mojej duszy... oglądać grób" - Zbawcza opieka Boża wyzwoli Psalmistę ze sfery śmierci i zapewni życie pełne radości w obcowaniu z Bogiem. W okresie judaizmu psalm rozumiano o zmartwychwstaniu ciał, a NT (Dz 2,25-28; Dz 13,35-37) wykłada go o zmartwychwstaniu Chrystusa i wywyższeniu po prawicy Ojca. /Biblia Tysiąclecia/.
- "W świecie zmarłych" - ST nie miał jasnego pojęcia życia pozagrobowego. Zmarli przebywają w podziemnym Szeolu, prowadząc życie cieniów. Minimalna ich żywotność powoduje rozluźnienie kontaktu z Panem (Ps 88,11-13; Ps 115,17; Iz 38,18n), który jednak sprawuje władzę także nad podziemiem (Ps 139,8; Am 9,2; Hi 26,6) /Biblia Tysiąclecia - przypis do Ps 6 w. 6/.
- Szeol, miejsce pobytu zmarłych; inne określenia "kraina umarłych", "otchłań", "czeluść", "głębokości ziemi" (np. Pwt 32,22; Prz 9,18), odpowiednik greckiej koncepcji Hadesu. Często występuje w tekstach poetyckich i prorockich. Z Szeolem związane są dwa obrazy: a) miejsce położone głęboko, do którego się zstępuje lub się jest strąconym (np. Hi 21,13; Iz 14,11); b) miejsce zamknięte, izolowane - podobne do miasta z bramami (Iz 38,10). /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
Dasz mi poznać drogę życia (Ps 16,11)
Konferencja O. Adama Szustaka OP, wraz z błogosławieństwem:
Początkiem mądrości jest bojaźń Pana, a poznanie Świętego - to rozum. Jeżeli jesteś mądry, to sam masz korzyść z tej mądrości, jeżeli jesteś szydercą, to sam za to będziesz cierpiał. (Prz 9,10.12 - Biblia Warszawska)
