niedziela, 9 października 2016

Mój Psałterz: PSALM 8

W dniu dzisiejszym Kościół w Polsce obchodzi XVI Dzień Papieski.
Wczytajmy się więc w to, co na temat Psalmu 8 przekazał nam św. Jan Paweł II.



"Dziś rozważaliśmy Psalm 8. 
Jest to uwielbienie Stwórcy, który uczynił świat
 i oddał go człowiekowi, aby był jego «chwałą i czcią». 
Niech radość płynąca z obcowania z pięknem stworzenia
 i troska o jego zachowanie stale nam towarzyszą."
Św. Jan Paweł II



Psalm 8 jest hymnem mądrościowym na cześć Boga Stwórcy - psalmem pochwalnym i pouczającym.
Ukazuje wielką godność człowieka, niewiele mniejszego od aniołów (w. 6).

Obraz ze strony http://francis-ritchie.com/

Na temat Psalmu 8 pisał św. Jan Paweł II w książce "Jutrznia. Poranna modlitwa Kościoła. Czwarty tydzień":

"1. «Człowiek (...), który dokonuje tego przedsięwzięcia, wydaje się nam olbrzymem. Widzimy, że jest boski, nie sam w sobie, lecz w swoim początku i przeznaczeniu. Oddajemy zatem cześć człowiekowi, jego godności, duchowi i życiu». Paweł VI wypowiedział te słowa w lipcu 1969 r., powierzając wyruszającym na Księżyc amerykańskim astronautom tekst odczytanego przez nas Psalmu 8, aby go zawieźli w przestrzeń kosmiczną (Insegnamenti VII [1969], ss. 493-494).

Hymn ten sławi bowiem człowieka, stworzenie małe w porównaniu z niezmierzoną wielkością wszechświata, sławi kruchą «trzcinę», by posłużyć się słynną metaforą Blaise'a Pascala (Myśli, n. 264). Ale «trzcinę myślącą», która może zrozumieć stworzenie, bo jest panem stworzenia, «uwieńczonym czcią» przez samego Boga (por. Ps 8,6). Jak często bywa w pieśniach wychwalających Stwórcę, Psalm 8 zaczyna się i kończy uroczystą antyfoną skierowaną do Pana, którego wspaniałość widoczna jest w całym wszechświecie: «O Panie, nasz Panie, jak przedziwne jest Twoje imię na całej ziemi»! (ww. 2.10).

2. W zasadniczej części pieśni zdaje się panować atmosfera nocy: autor widzi księżyc i zapalone na niebie gwiazdy. Pierwsza strofa hymnu (por. ww. 2-5) poświęcona jest konfrontacji między Bogiem, człowiekiem i wszechświatem. Pojawia się przede wszystkim Pan, którego chwałę wyśpiewują niebiosa, ale także usta ludzkie. Pochwalna pieśń, płynąca z ust dzieci, zagłusza i przekreśla pełne pychy słowa przeciwników Boga (por. w. 3). Są oni nazwani «przeciwnikami, nieprzyjaciółmi i wrogami», ponieważ łudzą się, że mogą stawić czoło i sprzeciwić się Stwórcy swoim rozumowaniem i działaniem (por. Ps 14 [13],1).

Zaraz potem pojawia się sugestywny obraz gwieździstej nocy. W obliczu tego nieskończonego horyzontu powraca odwieczne pytanie: «Czym jest człowiek?» (Ps 8,5). Jako pierwsza i natychmiastowa odpowiedź pojawia się poczucie nicości, zarówno w porównaniu z bezmiarem niebios, jak zwłaszcza w obliczu majestatu Stwórcy. Niebo bowiem, jak mówi psalmista, jest «Twe», księżyc i gwiazdy zostały «przez Ciebie utwierdzone» i są «dziełem palców Twoich» (por. w. 4). Piękne jest to ostatnie wyrażenie, występujące zamiast bardziej rozpowszechnionego: «dziełem rąk Twoich» (por. w. 7). Bóg stworzył te ogromne rzeczywistości z łatwością i finezją, które przywołują na myśl haft lub rzeźbę, lekkość, z jaką harfista dotyka palcami strun.

3. Pierwszą reakcją jest zatem zmieszanie: jakżeż Bóg może «pamiętać» i «zajmować się» tym tak kruchym i znikomym stworzeniem (por. w. 5)? I wtedy pojawia się myśl zaskakująca: człowieka, kruche stworzenie, Bóg obdarzył zadziwiającą godnością: uczynił go niewiele mniejszym od aniołów lub – jak można również przetłumaczyć oryginał hebrajski - «niewiele mniejszym» od Boga (por. w. 6).

W ten sposób przechodzimy do drugiej strofy Psalmu (por. ww. 6-10). Człowiek postrzegany jest jako królewski namiestnik samego Stwórcy. Bóg bowiem «czcią uwieńczył» go jako zastępcę króla i obdarzył powszechną władzą: «wszystko złożyłeś pod jego stopy», a określenie «wszystko» towarzyszy różnym kategoriom stworzeń, które pojawiają się w tekście (por. ww. 7-9). Jednakże władzy tej człowiek, byt kruchy i ograniczony, nie zyskał dzięki swym zdolnościom, ani jej nie zdobył dzięki zwycięstwu odniesionemu nad Bogiem, jak sugerował grecki mit o Prometeuszu. Władza ta jest darem Boga: kruchym i często egoistycznym rękom człowieka powierzony jest cały świat stworzeń, by chronił ich harmonię i piękno, by ich używał, ale nie nadużywał, by odsłaniał ich tajemnice i rozwijał ich możliwości.

Jak stwierdza konstytucja duszpasterska Soboru Watykańskiego II Gaudium et spes, «człowiek został stworzony 'na obraz Boży', zdolny do poznania i miłowania swego Stwórcy, ustanowiony przez Niego panem wszelkich stworzeń ziemskich, aby rządził i posługiwał się nimi, dając chwałę Bogu» (n. 12).

4. Niestety, zapowiedziane w Psalmie 8 panowanie człowieka może być niewłaściwie zrozumiane i zniekształcone przez samego człowieka, który często postępował bardziej jak szalony tyran niż jak mądry i inteligentny zarządca. Księga Mądrości ostrzega przed takimi wypaczeniami, stwierdzając, że Bóg «ukształtował człowieka, by panował nad stworzeniami (...), by władał światem w świętości i sprawiedliwości» (9,2-3). Choć w innym kontekście, również Hiob nawiązuje do omawianego przez nas Psalmu, aby przypomnieć przede wszystkim ludzką słabość, która nie zasługuje na tak wielką uwagę ze strony Boga: «A kim jest człowiek, abyś go cenił i zwracał ku niemu swe serce? Czemu go badasz co ranka?» (Hi 7,17-18). Historia rejestruje całe zło, jakie ludzka wolność rozsiewa w świecie, niszcząc środowisko i szerząc rażące niesprawiedliwości społeczne.

W odróżnieniu od istot ludzkich, które poniżają swych bliźnich oraz stworzenie, Chrystus jawi się jako człowiek doskonały, «chwałą i czcią uwieńczony za mękę śmierci, iż z łaski Bożej zaznał śmierci za każdego [człowieka]» (Hbr 2,9). Króluje nad wszechświatem, napełniając go pokojem i miłością, które przygotowują nowy świat, nowe niebo i nową ziemię (por. 2 P 3,13). Co więcej, Jego królewska władza - jak sugeruje autor Listu do Hebrajczyków, odnosząc do Niego Psalm 8 - urzeczywistnia się przez ostateczne ofiarowanie samego siebie «za każdego [człowieka]».

Chrystus nie jest władcą, który każe sobie służyć, lecz sam służy i poświęca się za innych: «Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie jako okup za wielu» (Mk 10,45). W ten sposób jednoczy On w sobie «to, co w niebiosach, i to, co na ziemi» (Ef 1,10). W tym chrystologicznym świetle Psalm 8 objawia całą moc swego przesłania i nadziei, zachęcając nas do panowania nad stworzeniem nie w duchu dominacji, lecz miłości".


Hebrajki tekst Psalmu 8 

PSALM 8
("Mój Psałterz" - przekład Marka Skwarnickiego /Psałterz Tyniecki/, używany w Lekcjonarzu mszalnym i w Liturgii Godzin)

POCHWAŁA WIELKOŚCI STWÓRCY 

1 Przewodnikowi chóru. Na wzór pieśni "Tłocznie". Psalm Dawidowy.
(w tłumaczeniu Marka Skwarnickiego brak jest wiersza 1, powyższy wiersz podaję w przekładzie O. Stanisława Wójcika CSsR)

2 O PANIE, nasz Boże,
jak przedziwne jest Twoje imię* na całej ziemi!
Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa*.
3 Sprawiłeś, że na przekór Twym przeciwnikom
usta dzieci i niemowląt oddają Ci chwałę*,
aby zemstę knującego wroga.

4 Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło palców Twoich,

na księżyc i gwiazdy, któreś Ty utwierdził:
5 czym jest człowiek, że o nim pamiętasz,
czym syn człowieczy, że troszczysz się o niego*?

6 Uczyniłeś go niewiele mniejszym od aniołów,

uwieńczyłeś go czcią i chwałą*.
7 Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich,
wszystko złożyłeś pod jego stopy*:
8 owce i bydło wszelakie,
i dzikie zwierzęta,
9 Ptaki w przestworzach nieba i ryby morskie,
wszystko, co szlaki mórz przemierza*.

10 O PANIE, nasz Panie,

jak przedziwne jest Twoje imię na całej ziemi!


Przypisy:

KAPITALIKAMI zaznaczono słowo (najczęściej "PAN") będące tłumaczeniem najważniejszego w Starym Testamencie imienia Boga "JHWH" (JAHWE) - "JEST", "JESTEM". Imienia Boga, ze względu na jego świętość, Izraelici nie wypowiadali, zastępując słowem "ADONAJ" - "PAN".
Wj 3,14 (Biblia Tysiąclecia) - "Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEMKTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was»".

*/ (w. 2) "Imię" - oznaczało istotę, tożsamość i tajemnicę osoby, do której się odnosiło. nadanie dziecku konkretnego imienia wyrażało oczekiwania rodziców, jakie z nim wiązali, jak również zadania, jakie dana osoba ma do spełnienia w życiu (Mt 16,18). Dlatego w kulturze semickiej imię zawsze wyrażało możliwości  społeczne człowieka (Lb 16,2). Izraelici przywiązywali wielką wagę do nadawania imion. Zmienić komuś imię oznaczało obdarzenie go nową osobowością (Rdz 17,5; Rdz 17,15). Bóg objawiając swoje imię człowiekowi (Wj 3,14), pozwolił mu zbliżyć się do swojej tajemnicy, dopuścił go do głębokiej zażyłości ze sobą (J 17,6.26). Jego imię jest uświęcane (Iz 29,23), uwielbiane (Ps 7,18), kochane (Ps 5,12), wieczne (Ps 135,13) i groźne (Pwt 28,58). Świątynia była miejscem, w którym z woli Boga przebywało Jego imię (Pwt 12,5), czyli stale była napełniona jego obecnością. Żydzi z szacunku dla Boga nigdy nie wypowiadali Jego imienia, zastępując je pomocniczymi określeniami typu: mój Pan, Bóg, Ten co przebywa w górach. Bóg wybrał również imię dla swojego Syna. Imię Jezus jest święte i tożsame z imieniem Bożym (Ap 14,1). Apostołowie w imię Jezusa uzdrawiali chorych (Dz 3,6), wyrzucali demony (Mk 9,38), czynili cuda (Mt 7,22). Ich działania były w istocie działaniami samego Jezusa, który przekazując uczniom władzę i moc, uczynił ich kontynuatorami swojej misji. /Biblia Paulistów, słownik - przypis do Ps 5 w. 12/.
- "Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa"por. Ps 19,2; Ps 113,5n; Ps 148,13; Iz 6,3. /Biblia Tysiąclecia/. 

*/ (w. 3) - por. Mt 21,16, gdzie Chrystus Pan odnosi te słowa do mesjańskich okrzyków wydawanych na Jego cześć przez dzieci. /Biblia Tysiąclecia/. 

*/ (ww. 5-7) - por. Ps 144,3. Myśl ta nawiązuje niewątpliwie do Rdz 1,26n; Hi 7,17; wiersze 5-7 stosuje NT do Chrystusa: Hbr 2,6-8a (wyższość Chrystusa nad aniołami); 1Kor 15,27 (w. 7b o eschatologicznym triumfie Chrystusa) i Ef 1,22; (wywyższenie Chrystusa po prawicy Ojca). /Biblia Tysiąclecia/.  

*/ (ww. 7-9) "Obdarzyłeś... przemierza" - Bóg dał człowiekowi władzę nad światem, aby go pilnował i strzegł. Grzeszny człowiek nierzadko zamienia ten dar w samowolę. /Biblia Paulistów/.

Moshe Tzvi Berger - artystyczna wizja Psalmu 8
(Muzeum Psalmów w Jerozolimie)

Osoby zainteresowane pogłębioną analizą teologiczną, zapraszam do zapoznania się z opracowaniem ks. Krzysztofa Siwka "PSALM 8 W BIBLII HEBRAJSKIEJ I GRECKIEJ - STUDIUM PORÓWNAWCZE".


Jako podsumowanie niech posłuży komentarz O. Adama Szustaka OP zakończony kapłańskim błogosławieństwem:




Panie Jezu Chryste, 
Ty jesteś Pierworodnym wszelkiego stworzenia, 
bo wszystko w Tobie, przez Ciebie i dla Ciebie zostało stworzone, 
a jeszcze w przedziwniejszy sposób 
w Tobie dokonało się nasze odkupienie. 
Udziel nam łaski pełnego zjednoczenia z Tobą 
i upodobniania się do Ciebie, naszego Mistrza i Pana.
(s. M. Judyta Pudełko PDDM)


________________________________________________________


Na zakończenie obchodów Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia i Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski, 19 listopada br. - w przededniu uroczystości Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata - pasterze Kościoła w Polsce wraz ze zgromadzonym ludem Bożym dokonają w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach szczególnego Aktu.
Przed wystawionym Najświętszym Sakramentem złożą Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana.


Ten doniosły Akt poprzedzony będzie Wielką Pokutą, którą powinniśmy wszyscy odbyć na Jasnej Górze, w swoich wspólnotach i parafiach.


Więcej na stronie http://wielkapokuta.pl/


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz