Mój Psałterz: PSALM 45

Bo Ja, PAN, kocham prawość,
a nienawidzę bezprawia i krzywdy!
(Iz 61,8 - Biblia Paulistów /PŚ-Paul/)

Psalm 45 to psalm pochwalny - mesjański. Ułożony jest w formie weselnej pieśni miłosnej.
Według starej tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej odnosi się wprost do Mesjasza.
W powszechnej opinii Ojców Kościoła i egzegetów obraz króla-oblubieńca przedstawia Chrystusa-Boga, a pod symbolem królowej-oblubienicy jest naród wybrany, Kościół święty.
Psalm wysławia piękność, wymowę, dzielność Mesjasza, jako wojownika, zakładającego wieczne i powszechne królestwo duchowe sprawiedliwości i prawdy.
Następstwem mistycznych zaślubin Chrystusa z Kościołem będzie liczne duchowe potomstwo, czyli zastępy wiernych wyznawców Boga, którzy imię Pańskie rozsławiać będą na wieki.

Psalm 45 zawiera przepowiednie dotyczące Kościoła:
1) między Chrystusem i Kościołem istnieć będzie najściślejsza łączność - na wzór związku dwojga oblubieńców,
2) Mesjasz Bogiem, jego królestwo wieczne (w. 7, por. Hbr 1,8-9),
3) Mesjasz będzie wojownikiem, w duchowym znaczeniu, który zyska dla siebie narody (w. 6),
4) królestwo Chrystusa będzie powszechne - narody obce uznają Kościół (ww. 13 i 17).
(Por. O. Stanisław Wójcik CSsR "Księga Psalmów".)

W Psalmie 45 często cytowany O. Stanisław Wójcik CSsR wyodrębnia:
- WSTĘP: dedykacja utworu - w. 2,
- A. PIEŚŃ O KRÓLU - OBLUBIEŃCU (ww. 3-10),
   */ Król idący na bój dla prawdy - ww. 3-6,
   */ Przymioty królestwa - dwór dostojny - ww. 7-10,
- B. PIEŚŃ O KRÓLOWEJ - OBLUBIENICY (ww. 11-16),
   */ Zachęta do pójścia za Oblubieńcem - ww. 11-13,
   */ Piękność królowej - wspaniały jej orszak - ww. 14-16,
- ZAKOŃCZENIE: królewskie potomstwo i chwała - ww. 17-18.

Psalm 44 - wg Wulgaty (45) w Albani Psalter z XII w.

Komentarz św. Jana Pawła II do Psalmu 45 z "Biblii z komentarzami Jana Pawła II":

   "«Pieśń moją śpiewam królowi» - pieśń weselna na cześć władcy (...). Psalm 45 to pieśń weselna, opiewająca piękno i głębię daru miłości oblubieńców... Uroda oblubieńca, to znak wewnętrznego piękna i Bożego błogosławieństwa: «Najpiękniejszy jesteś spośród synów ludzkich» (w. 3). Właśnie na podstawie tego wiersza tradycja chrześcijańska przedstawiała Chrystusa jako człowieka doskonałego i pełnego uroku... Piękno jednakże nie jest celem samym w sobie. Drugie spostrzeżenie, które pragniemy uczynić, dotyczy właśnie spotkania piękna i sprawiedliwości. Władca bowiem «występuje w obronie wiary, prawa i ubogich» (por. w. 5); on «miłuje sprawiedliwość, wstrętne mu jest bezprawie» (por. w. 8), a jego «berło jest sprawiedliwe» (por. w. 7). Piękno trzeba łączyć z dobrocią oraz świętością życia, by w świecie zajaśniało promienne oblicze dobrego, wspaniałego i sprawiedliwego Boga.
(Audiencja generalna, 29 września 2004 r.)".
Skróty pochodzą od redaktorów wydania Biblii.

Psalm 45 omawiany był w dwóch katechezach (obie dostępne są w bibliotece serwisu Opoka):
-  na Audiencji generalnej 29 września 2004 roku (Psalm 45,2-10),
-  na Audiencji generalnej 6 października 2004 roku (Psalm 45,11-18).

Tekst hebrajski Psalmu 45

PSALM 45 (44)

("Mój Psałterz" - przekład ks. Lech Stachowiak, O. Augustyn Jankowski OSB /Biblia Tysiąclecia/: nagranie, tekst)

WESELNA PIEŚŃ DLA POMAZAŃCA BOŻEGO

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Lilie...*». Synów Koracha*. Pieśń pouczająca*. Pieśń miłosna*.

2 Z mego serca tryska piękne słowo*:
utwór mój głoszę dla króla;
mój język jest jak rylec* biegłego pisarza.

3 Tyś najpiękniejszy* z synów ludzkich,
wdzięk rozlał się na twoich wargach:
przeto pobłogosławił tobie Bóg na wieki*.
4 Bohaterze, przypasz do biodra swój miecz*,
swą chlubę i ozdobę! 
5 Szczęśliwie wstąp
na rydwan w obronie wiary, pokory i sprawiedliwości,
a prawica twoja niech ci wskaże wielkie czyny!
6 Strzały twoje są ostre* - ludy poddają się tobie -
[trafiają] w serce wrogów króla.

7 Tron Twój, o Boże*, trwa wiecznie*,
berło Twego królestwa - berło sprawiedliwe*.
8 Miłujesz sprawiedliwość*, wstrętna ci nieprawość,
dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił ciebie
olejkiem radości hojniej niż równych ci losem*;
9 wszystkie twoje szaty pachną mirrą, aloesem;
płynący z pałaców z kości słoniowej* dźwięk lutni raduje ciebie.
10 Córki królewskie* wychodzą ci na spotkanie,
królowa w złocie z Ofiru* stoi po twojej prawicy.

11 Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha*,
zapomnij o twym narodzie, o domu twego ojca!
12 Król pragnie twojej piękności:
on jest twym panem; oddaj mu pokłon!
13 I córa Tyru* [nadchodzi] z darami;
możni narodów szukają twych względów*.

14 Cała pełna chwały wchodzi córa królewska;
złotogłów jej odzieniem.
15 W szacie wzorzystej wiodą ją do króla;
za nią dziewice, jej druhny,
wprowadzają do ciebie.
16 Przywodzą je z radością i z uniesieniem,
przyprowadzają do pałacu króla.

17 Niech twoi synowie zajmą miejsce twych ojców;
ustanów ich książętami po całej ziemi!
18 Przez wszystkie pokolenia upamiętnię twe imię;
dlatego po wiek wieków sławić cię będą narody*.


Przypisy:

*/ (w. 1) "Lilie" - hebr. "Szoszannim". Słowo różnie tłumaczone. Może oznaczać także "kwiat lotosu" albo nawet określenie tempa: "jedna szósta" /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
- Hebrajskie "Szoszanim" grecka wersja Psałterza tłumaczy "O tych, którzy mają doznać przemiany" /Biblia Paulistów/. 
- "Koracha" - Korach (Kore), lewita, który z całą grupą zbuntował się przeciw Mojżeszowi, za co jego i pozostałych pochłonęła ziemia (zob. Wj 38,22; Lb 16,1nn). Potomkowie Koracha byli odźwiernymi przy świątyni Boga i tworzyli jedną z grup śpiewaków świątynnych, ustanowionych przez króla Dawida /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB - przypis do Ps 42 w. 1/.
- Uzupełnienie do przypisu do Ps 42 w. 1: Korachitom przypisuje się autorstwo jedenastu psalmów z II i III Księgi Psałterza. 
- "Pieśń pouczająca" - tytuł ten (hebr. maskil) nosi dwanaście psalmów (Ps 32; 42; 44; 45; 52-55; 74; 78; 88; 89; 142) w których tradycja widzi szczególne pouczenia o sprawach duchowych /Biblia Paulistów - przypis do Ps 32 w. 1/.
- "Pieśń miłosna" - ten psalm opiewa zaślubiny królewskie. Tym oblubieńcem jest prawdopodobnie król Salomon /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/.  

*/ (w. 2) "Tryska" - w tym określeniu słownym należy się dopatrywać metafory źródlanej: jak z głębi źródła przebija się krystaliczna woda, tak z serca psalmisty pod naporem natchnienia wypływają słowa /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/.
- "Rylec" (w Septuagincie "trzcina") - Chodzi oczywiście o zastrugany pisak z trzciny /Septuaginta w tłumaczeniu O. Remigiusza Popowskiego SDB/. 

*/ (w. 3) "Najpiękniejszy" - piękność to dar Boży. Poeta upatruje w niej widomy znak błogosławieństwa /Biblia Poznańska/.
- "Pobłogosławił tobie Bóg na wieki" - por. Iz 33,17 /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 4) "Przypasz do biodra swój miecz" - por. Iz 11,5; Hbr 4,12; Ap 1,16 /Biblia Gdańska/.

*/ (w. 6) "Strzały twoje są ostre" - por. Ps 18,35 /Biblia Tysiąclecia/.
- W walce posługiwano się łukiem drewnianym; łuk spiżowy trudno napiąć. Tu wyrażona jest zapewne myśl, że Bóg przysposobił króla nawet do najtrudniejszych zadań wojennych /Biblia Poznańska - przypis do Ps 18 w. 35/.

*/ (w. 7) "Tron Twój, o Boże, trwa wiecznie" - obietnicę wiecznego panowania otrzymuje od Boga dynastia Dawida (2Sm 7,13-16) /Biblia Poznańska/.
- "Tron Twój, o Boże, trwa wiecznie, berło Twego królestwa - berło sprawiedliwe" - por. Hbr 1,8 /Biblia Gdańska/.
- "O Boże" - słowo Elohim (Bóg, boski) jest niekiedy także użyte w stosunku do ludzi, którzy sprawują władzę jako zastępcy Boga (Wj 22,7; 1Sm 2,25; Ps 58,2; Ps 82,1n); nie przypisuje im się jednak przez to atrybutu boskości /Biblia Poznańska/.
- Uzupełnienie na podstawie Biblii Warszawsko-Praskiej: Oznacza, rzecz jasna, jak tu przede wszystkim Boga, ale także Jego aniołów (Ps 8,6), sędziów i przywódców ludu (Ps 58,2), Mojżesza (Wj 4,16; Wj 7,1), cały dom Dawida (Za 12,8), Mesjasza (Iz 9,5).

*/ (ww. 7-8) "Tron Twój, o Boże, trwa wiecznie, berło Twego królestwa - berło sprawiedliwe. Miłujesz sprawiedliwość, wstrętna ci nieprawość, dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił ciebie olejkiem radości hojniej niż równych ci losem" - w liście do Hebrajczyków (Hbr 1,8-9) ww. 7-8 są odniesione do osoby Jezusa Chrystusa /Biblia Ekumeniczna/.

*/ (w. 8) "Sprawiedliwość" - w Biblii nie oznacza tylko umiejętności wydawania słusznych wyroków czy decyzji. jest synonimem pobożności, wierności oraz prawego sposobu myślenia i postępowania. Ludzka sprawiedliwość ma swój niedościgniony wzór i źródło w nieskończonej sprawiedliwości Boga /Biblia Paulistów - przypis do Ps 15,2/.
- "Namaścił ciebie olejkiem radości" - przekazanie władzy królewskiej odbywało się ceremonialnie przez namaszczenie; dokonywał go prorok lub kapłan (por. 1Sm 10,1; 1Sm 15,17; 2Sm 12,7). Zwyczaj ten, znany również w dawnej Syrii, posiadał u Izraelitów znaczenie religijne /Biblia Tysiąclecia/.
- Może tu chodzić o namaszczenie w związku z koronacją królewską lub też o namaszczenie z okazji uroczystości weselnej /Biblia Poznańska/.
- "Olejkiem radości" - olejek radości (por. Iz 61,3) nasuwa ideę królowania eschatologicznego /Biblia Tysiąclecia/.

*/ (w. 9) "Z pałaców z kości słoniowej" - tj. wyłożonych wewnątrz kością słoniową /Biblia ks. Wujka z przypisami ks. Stanisława Stysia SJ/.
- "Z kości słoniowej" - o stosowaniu ozdób z kości słoniowej świadczą liczne przedmioty znalezione w wykopaliskach na terenie Samarii, pochodzące z okresu królestwa izraelskiego (por. 1Krl 22,39; Am 3,15) /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 10) "Córki królewskie" - poganie, którzy przeszli na judaizm. Por. Iz 60,3; Iz 61,5; Pnp 1,3; Pnp 6,8 /Biblia Warszawsko-Praska/.
- "Z Ofiru" - położonego prawdopodobnie w Arabii lub na wschodnim wybrzeżu Afryki sprowadzano złoto, które uchodziło za najszlachetniejsze (por. 1Krl 9,28; Jb 28,16) /Biblia Poznańska/.

*/ (w. 11) "Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha" - por. Rdz 12,1.15; Joz 24,2.14; Ez 16,3 /Biblia Warszawsko-Praska/.

*/ (w. 13) "Córa Tyru" - Biblia w wielu miejscach ukazuje Tyr jako wrogów Izraela /Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów/.
- Przedstawiciele Tyru brali może udział w uroczystościach weselnych; niektórzy przypuszczają, że stamtąd pochodziła królowa /Biblia Poznańska/.
- "Możni narodów szukają twych względów" - por. Iz 2,2-2; Iz 56,7; Iz 60,3; Iz 66,18 /Biblia Ekumeniczna/.
- Por. Ps 72,10 /Biblia Gdańska/. 

*/ (w. 18) "Przez wszystkie pokolenia upamiętnię twe imię; dlatego po wiek wieków sławić cię będą narody" - por. Rdz 49,8; Iz 62,7 /Biblia Tysiąclecia/.
- "Narody" - narody ówczesnego świata /Biblia Tysiąclecia/.

Witraże św. Andrzeja Apostoła i św. Elżbiety Węgierskiej (artysta F. C. Eden)*

*/ na szarfie św. Elżbiety Węgierskiej znajduje się napis pochodzący z Psalmu 45 w. 3 "Wdzięk rozlał się na twoich wargach".


Komentarz O. Adama Szustaka OP do Psalmu 45:



Bo PAN naszym sędzią!
PAN naszym prawodawcą!
PAN naszym królem!
On nas wybawi!
(Iz 33,22 - PŚ-Paul)